Çelik köklendirme hormonları, bitkilerde büyüme ve gelişmeyi teşvik eden "oksin" içeren hormon takviyeleridir. Bu hormonlar, köklenmesi zor olan bitkilerin çoğaltılmasında kullanılır. Doğada en saf halde bulunan oksin, indol-3-asetik asittir. Buna ek olarak, fenilasetik asit, indol-3-bütirik asit ve 4-kloro indol-3-asetik asit gibi diğer doğal oksinler de mevcuttur. Oksinler, bitkilerin büyümesi ve şekillenmesinde önemli rol oynar. Bu oksinler direkt olarak çeliklere uygulanmaz; özel karışımlar hazırlanarak önce alkolle çözülür, ardından saf su ile karıştırılarak kullanıma hazır hale getirilir.

Köklendirme hormonları, çelik alınan bitki hücrelerinde uyarılmaya neden olarak hücre bölünmesini ve büyümeyi teşvik eder. Seri üretim yapan firmalar ve Bonsai üreticileri, köklendirme hormonlarına büyük rağbet gösterir. Ayrıca, doku kültürü ile çoğaltılan bitkilerin yetiştirilmesinde de köklendirme hormonları büyük önem taşır. Köklerin boyuna uzaması ve yumruların enine gelişimi söz konusu olduğunda, çelik köklendirme hormonları ile normal köklenme süresinin yarısından daha kısa bir sürede verim elde edilebilir.

Çoğaltılmak istenen bitkinin yeni yaprak veren, çok ince olmayan, 15-20 cm boyutlarında bir dalı seçilir. 45 derecelik açıyla boğum yerinden kesilir. Çeliğin tabanından 1 cm'lik bir yer nemlendirilerek hormona batırılır. Önceden hazırlanmış toprağa dikilir. Piyasada bulunan köklendirme hormonları ile yarı odunsu ve odunsu çeliklerin yüzde 98'e kadar köklenmesi sağlanabilir. Çelik köklendirme hormonları, ziraat ürünleri satan yerlerde hazır olarak temin edilebilir. Hazır satılan çelik köklendirme hormonları kadar kesin sonuçlar vermese de ev yapımı köklendirme yöntemleri de vardır.

Salkım söğüt ağacından koparılan birkaç parça dal veya dip sürgünü su içerisinde birkaç gün bekletilir. Söğüt ağacı, köklenmeyi sağlayan oksinlere aşırı derecede sahip olduğundan, kök oluşumuna destek olarak zayıf çelikler üzerindeki baskıyı azaltır. Köklendirilmek istenen çelik, dinlendirilmiş bu salkım söğütlü suda köklendirilebilir veya çeliğin ekildiği toprak salkım söğütlü su ile sulanabilir.

Aspirinli su, oksinleri içermese de köklendirilmek üzere alınmış çiçeklerin tutma yüzdesini artırmak amacıyla uzun süre kullanılmıştır. Aspirinin sıvıların pıhtılaşmasını engelleyen yapısı, kesilen veya koparılan bitkinin özsuyunu koruyarak köklenmeye yardımcı olur.

Köklendirme hormonlarının etkinliği, bitkinin türüne ve çevresel koşullara bağlı olarak değişebilir. Örneğin, sıcaklık ve nem oranı, köklenme sürecini büyük ölçüde etkileyebilir. Bu nedenle, köklendirme işlemi sırasında uygun çevresel koşulların sağlanması önemlidir.

Özetle, çelik köklendirme hormonları bitkilerin çoğaltılması ve köklenme sürecinin hızlandırılması için etkili araçlardır. Hem ticari hem de amatör bahçıvanlar tarafından yaygın olarak kullanılır ve bitki biyoteknolojisi alanında önemli bir yer tutar.