Bitkisel Hormonlar Özellikleri ve Faydaları Nelerdir?

Bitkisel Hormonlar

Bitkilerde sinir sistemi yoktur. Bu nedenle, bitkilerdeki tepkiler ve metabolizmanın düzenlenmesi sadece hormonlar aracılığıyla gerçekleşir. Bitkisel hormonlar, bitkilerde hücre bölünmesi, hücre büyümesi, çimlenmenin uyarılması veya engellenmesi, gövde, meyve, yaprak ve kök büyümesi, meyve olgunlaşması, yaprak dökülmesi, stoma faaliyetleri, yaraların kapanması ve tropizma gibi önemli yaşamsal olayların gerçekleşmesinde rol oynayan organik maddelerdir.

Bitkide üretilen hormonlar, bitkinin belirli bölgelerinde üretilir ve etkilerini bitkinin diğer bölgelerinde gösterir. Hormonlar, işlev göreceği bölgelere soymuk borusu yardımıyla taşınmaktadır.

Bitkisel Hormonların Sınıflandırılması

Çok sayıda bitkisel hormon bulunmaktadır. Bu hormonlar, benzer özellikleri ve etkileri dikkate alınarak beş ana grupta incelenir. Bunlar oksin, giberellinler, sitokininler, absisik asit ve etilen'dir. Bu hormonlar, kendi aralarında da gelişimi uyaran hormonlar ve gelişime ket vuran hormonlar olarak sınıflandırılır.

Gelişimi Uyaran Hormonlar

Oksin
Giberellinler
Sitokininler

Gelişime Ket Vuran Hormonlar

Absisik asit
Etilen

Oksin

Diğer hormonlarla birlikte bitkinin büyümesini sağlar (büyüme hormonudur).
Meristem hücrelerinde mitoz bölünmeleri artırarak bitkinin boyca ve endçe büyümesini sağlar.
Hücre bölünmesi, hücre büyümesi ve hücre-doku farklılaşmasını sağlar.
Oksin, ışığa yönelmeyi sağlar.
Oksin çok salgılanırsa büyümeyi engeller ve az salgılandığında yaprakların dökülmesine neden olur.
Meyve vermede etkilidir. Döllenmiş çiçeğin dökülmesini engeller.
Yeni köklerin oluşumunda rol oynar.
Fototropizmaya neden olur.
Stomaların açılıp kapanmasına etki eder.

Giberellinler

Gövdenin hızlı ve anormal uzamasını sağlar.
Tohum çimlenmesini uyarır.
Çiçeklenmeyi ve erken çiçek açmayı uyarır.
Meyve büyümesini sağlar.
Tohumda depo nişastanın kullanılabilir glikoza dönüşümünü uyarır.

Sitokininler

Fidelerin büyümesini sağlar.
Meyvelerin geç bozulmasını sağlar.
Tohumun çimlenmesinin geciktirilmesinde etkilidir.
Yaprakların geç dökülmesinde etkilidir.

Absisik Asit

Tomurcuk ve tohumlarda uyku halinin başlamasına yardımcı olur.
Hücre bölünmesini azaltır.
Su kaybında stomaları kapatır.
Yeşil yaprakların yerini koruyucu pulların almasını sağlar.

Etilen

Yaprak dökümünü sağlar.
Gelişimi engelleyici etki yapar.
Meyve olgunlaşmasını sağlar.

Ekstra Bilgiler

Bitkisel hormonlar, bitkilerin çevresel koşullara adaptasyonunu sağlayan önemli bileşiklerdir. Bu hormonlar, bitkilerin stres koşullarına (örneğin; su kıtlığı, tuzluluk, soğuk vb.) karşı tepkilerini düzenleyerek hayatta kalmalarına yardımcı olur. Ayrıca, bu hormonlar tarım ve bahçecilikte bitki büyümesini ve verimliliğini artırmak amacıyla da kullanılmaktadır.