Cinsel hormon bozukluğu, biyolojik açıdan herkesin vücudunda cinsellik, beş duyu, sinir sistemi ve genital organlar ile vücudun ürettiği otuzu geçen hormon ve diğer kimyasal maddelerin karmaşık etkileşimiyle devam eden bir süreçtir. Kadınlarda ve erkeklerde cinsel aktivitelerin gerçekleştirilmesini sağlayan hormonlardaki bozukluklar vücut dengesini bozar. Hastalarda genellikle cinsel hormon bozukluğu olduğunda, kısırlık (infertilite) sorunu yaşanabilir.

Erkek kısırlığında hormon seviyelerini etkileyen unsurlar, ya sperm üretimi bozukluğu bulunan testislerden ya da beyinden salgılanan hormon bozukluğundan kaynaklanır. Sperm üretimindeki bozukluk testislerin yapısal bozukluğundan kaynaklanıyorsa, primer testiküler yetmezlik olarak, endokrin sebeplerden oluyorsa sekonder testiküler yetmezlik olarak tanımlanır. İki durumda da vücuttaki hormon seviyeleri etkilenmektedir. Soruna bağlı olarak LH, FSH ve Testosteron hormon seviyeleri değişmektedir. Primer testiküler yetmezlik olduğunda genellikle sert ve küçük testislerle birlikte LH ve FSH hormon seviyeleri yüksek olur, testosteron değerleri normal ya da düşük olur. Sekonder testiküler yetmezlik olduğunda, genellikle yumuşak ve küçük testislerle birlikte LH, FSH ve testosteron hormon seviyeleri düşük olur. Tedaviye iyi cevap veren cinsel hormon bozukluğu bulunan infertil erkek hastalarda hipogonadotropik hipogonadizm olgularındandır.

Hipogonadotropik hipogonadizm sorununda, beyinde hipofiz bezinde ve sperm üretimini tetikleyen hormonların eksikliğinde ya da bu hormonları düzenleyen üst merkezin yeterince çalışmaması söz konusu olur. Bu rahatsızlıkta LH ve FSH hormonlarının üretimi yetersiz olur, buna bağlı olarak sperm üretim eksikliği olur. Hastalar kısırlık sorunu ile üroloğa gittiklerinde genellikle yapılan sperm tahlilinde sperm hücresi bulunamaz. Bu grup, azospermi olan erkek hasta grubudur. Hastaların testisleri gelişmemiş, erkeklik hormonu testosteron seviyesi düşük olur. Bu durum cinsel sorunları da beraberinde getirebilir. Hastalarda özenli ve sabırlı bir tedaviye başlanmalı ve bu sayede sperm üretimi desteklenmelidir. Bu şekilde sperm testi sonucunda milyona varan sperm üretilebilir. Tedavi yapılmadan önce çocuk sahibi olamayan bu hastalar, cinsel hormon bozukluğuna karşı uygulanan bu tedaviyle doğal yoldan çocuk sahibi olma şansını elde edebilir veya yardımcı üreme yöntemleri sayesinde çocuk sahibi olabilirler. Sperm üretiminin başlatılması için, gonadotropin tedavisi uygulanmalıdır. Hastaların sperm yoğunlukları düşük olsa bile gebelik elde edilebilir.

Kadınlarda da cinsel hormon bozuklukları, üreme sağlığını ve genel sağlık durumunu etkileyebilir. Kadınlarda cinsel hormon bozuklukları, genellikle adet düzensizlikleri, yumurtlama sorunları ve kısırlık gibi belirtilerle kendini gösterir. En yaygın hormonal bozukluklardan biri, polikistik over sendromu (PCOS) olarak bilinir. PCOS, yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistin oluşmasına neden olan ve hormonal dengesizliklerle karakterize bir durumdur.

Hem erkeklerde hem de kadınlarda hormonal bozuklukların tedavisi, altta yatan nedenin belirlenmesi ve uygun tedavi yöntemlerinin uygulanması ile mümkündür. Tedavi yöntemleri arasında hormon replasman tedavisi, yaşam tarzı değişiklikleri, diyet ve egzersiz programları ve gerekli durumlarda cerrahi müdahaleler yer almaktadır. Ayrıca, destekleyici tedaviler ve danışmanlık hizmetleri de önem taşır.

Sonuç olarak, cinsel hormon bozuklukları, bireylerin üreme sağlığını ve genel sağlık durumunu etkileyen ciddi bir sağlık sorunudur. Erken tanı ve uygun tedavi ile bu bozuklukların etkileri minimize edilebilir ve bireylerin yaşam kalitesi artırılabilir.