Testosteron, androjen grubuna dahil hormonlar arasında yer alır. Hem erkek hem de kadın vücudunda üretilir. Erkeklerde testosteron üretimi, böbrek üstü bezlerinde ve testislerde gerçekleşir. Erkek anatomisi açısından testosteron üretimi, cinsel fonksiyonlar için çok önemli bir yer tutar. Cinsel uyarılma, sperm üretimi, sesin kalınlaşması ve penis büyüklüğü üzerinde oldukça etkili olan bir hormondur. Testosteron hormonu ayrıca yaraların iyileşmesi ve vücutta bulunan yağların yakılması için de büyük önem taşır.

Kan içerisinde testosteron hormonu, serbest olarak ya da proteinlere bağlı olarak bulunur. Proteine bağlı olan testosteron hormonunun vücut için fazla bir etkisi olmaz. Serbest dolaşan testosteron hormonu ise vücudun biyolojisi için oldukça aktif bir rol oynar. Cinsel arzu ve kuvveti ortaya çıkaran serbest testosteron hormonudur. Testosteron hormonu, vücutta en üst düzeyde sabah saatlerinde salgılanır ve gün ilerledikçe üretim düşmeye başlar.

Erkeklerde testosteron üretimi fazla olursa, cinselliğe düşkünlük, asabiyet, sinir ve uyumsuz davranışların ortaya çıkmasına sebep olur. Ayrıca bu durumda testosteron hormonu kötü kolesterole, kellik, kalp ve damar hastalıklarına yol açabilir. Testosteron fazlalığı tedavi edilmezse ileri yaşlardaki kişilerde prostat kanseri riskini de artırabilir.

Kadınlarda testosteron fazlalığı ise erkeksi birtakım değişikliklere neden olabilir. Ayrıca bu durum, üreme sıkıntıları ile de doğrudan alakalı olabilir.

Kadınlarda bu testosteron hormonunun yoğun olması ile östrojen seviyesi azalır.

Eğer kadında testosteron fazla ve östrojen seviyesi azalmış ise vücutta bazı değişimler başlayacaktır. Yumurtlama dengesinin bozulması ve adet düzensizliği ile kısırlık sorunları baş gösterecektir. Yukarıda bahsedilen ses kalınlığı, erkek tarzı saç dökülmesi, sivilceli cilt, üreme sıkıntısı ve erkek tipi tüylenme sorunları varsa hekim hastanın bu hormon dengesini taramak ister. Çözüm olarak ilaç tedavisi ile hormonlar dengelenmeye çalışılır.

Testislerdeki testosteron hormonu üretimi bazı nedenlerden dolayı azalabilir. Testisleri etkileyen bazı faktörler aynı zamanda testosteron üretiminin de azalmasına yol açabilir. Yüksek ateşli seyreden ve ilerleyen yaşlarda görülen kabakulak hastalığı, inmemiş testis ve testisleri etkileyen travmalar sonucunda testosteron hormonu üretiminde azalma görülebilir.

İnsan beyninde üretimi gerçekleşen ve hormonların düzenlenmesini sağlayan hipofiz bezine bağlı olarak testosteron hormonunda azalma ortaya çıkabilir.

Testosteron üretiminin en yoğun olduğu zaman dilimi ergenlik dönemidir. Bu yüzden ergenlik döneminde belirgin bir enerji artışı gözlenir. Otuzlu yaşlarda ve sonrasında ise testosteron üretiminde doğal olarak bir azalma yaşanır. İlerleyen yaşlarda testosteron üretiminin azalmasına bağlı olarak birtakım şikayetler ve problemler ortaya çıkabilir.

Erkekte doğuştan gelen testosteron üretimi azlığı kromozom bozukluklarından ve hipofiz bezinin tam olarak çalışmamasından kaynaklanabilir.

Testosteron seviyesindeki azalma sadece ileri yaşlarda görülen bir sorun değildir. Yoğun stres ve devam eden bazı hastalıklar testosteron azalmasında etkili rol oynayabilir. Bu ve benzeri olasılıklarda kortizol salgılanması başlar. Yoğun stresin devam etmesi ve kronik hastalıkların devam ettiği sürece testosteron üretimi giderek en aza iner.

Sigara, alkol, metabolizmayla ilgili hastalıklar, karaciğer ve böbrek hastalıkları, vücutta demir fazlalığı, tiroit ve şeker hastalığı testosteron hormonunda azalmaya sebep olan etkenlerdir.

Uyku bozuklukları da yine testosteron düzeyinde azalmaya neden olan sorunlardandır.

Testosteron azlığının tedavisi enjeksiyon, bantlar, jeller ve dilaltı hapları ile yapılmaktadır.

En ucuz ve etkili tedavidir. Haftalık, aylık ya da üç aylık olarak enjeksiyon ile verilir. Yan etkisi kırmızı kan hücrelerinin artmasıdır.

Genelde sırt, omuz, kol, bacak ya da karın bölgesine gece yapıştırılan bantlarla uygulanır. Bant içindeki testosteron hormonunun deri yoluyla vücuda yayılması sağlanır.

Karın altı, üst kol ya da omuza uygulanan jeller kurudukça deri testosteronu emer. Prostat, meme kanseri, kalp sorunu, uyku apnesi olan kişilerde kullanımı uygun değildir.

12 saatte bir dil altına yerleştirilen tablet eriyerek vücuda yayılır. Enjeksiyondan daha etkili olsa da dilaltı haplarının karaciğer sorunlarını ortaya çıkarabildiği ve kalp krizine yol açabildiği belirtilmektedir.